AMA: Barsak stomas, birey iin eitli gnlk yaam ile ilgili zorluklarn yannda cinsel yaamda sorunlara neden olan byk bir etkiye sahiptir. Bu sistematik almann amac, stomal bireylerin cinsel yaam sorunlarn belirlemektir. Gere ve Yntem: 20002020 yllar arasnda yaynlanan makaleleri ieren PubMed (MEDLINE), CINAHL, Cochrane Library, PsycINFO, Google schoolar veri tabanlarnn aramalarna dayal olarak sistematik bir inceleme yaplmtr. alma iin, kolostomi ve ileostomi cerrahisi geiren yetikin hastalar ile cinsel yaama spesifik lekler kullanlarak yaplan orijinal bir almann verilerini bildiren makaleler, dahil edilme kriterleri olarak belirlenmitir. BULGULAR: Belirlenen 1977 makaleden yedi tanmlayc, bir prospektif, iki deneysel ynteme sahip toplam 10 makale almaya dahil edilmitir. Barsak stomal hastalarda stomann cinsel yaama olan etkisini lmek iin cinsel yaama spesifik alt farkl lek (Golombok-Rust Cinsel Doyum lei, Kadn Cinsel lev Endeksi, Uluslararas Erektil lev Endeksi, Arizona Cinsel Yaantlar legi, Rektal Kanser Kadn Cinsellii Skoru, Cinsel Vajinal Deiiklikler Anketi) kullanlmtr. Hastalarn cinsel yaam sorunlar yaadklar ve erkeklerin kadnlara gre ostomi varlndan cinsel yaamlarnn daha fazla etkiledii bulunmutur. Her iki cinsiyet iin cinsellikten kanma, cinsel sklkta azalma, cinsel ilikiyi tamamlayamama, orgazm sorunlar gibi sorunlar ortak yaanrken, kadnlarda cinsel iliki srasnda ar, erkeklerde ereksiyon sorunlarnn cinsiyete spesifik sorunlar olduu belirlenmitir. Hemirelik mdahalesinin hastalarn cinsel yaamlarna yeniden balamada ve cinsel sorunlarnda zme ulama da etkili olduu saptanmtr. SONU: Barsak stomas, cinsel yaam olumsuz etkilemektedir. Bu sistematik alma, hastalarn stoma ile ilgili cinsel yaam sorunlarna ve cinsel yaamlarna adaptasyonlarna destek olabilecek hemirelik mdahalesi almalarnn olumlu etkisine ramen, snrl saydaki literatre dikkat ekmektedir. Hastalarn gereksinimleri dorultusunda daha fazla aratrma yaplmas gerekmektedir.
