« Geri
NSAN KSTK EKNOKOKKOZSNN ORTA ASYA BLGES’NDEK ETKS, 1990-2019
FAKHER RAHM, KARLYGASH TOGUZBAEVA, KENESH O DZHUSUPOV
Trkiye Parazitoloji Dergisi - 2024;48(2):89-95
Department of Medical Laboratory Technologies, Alnoor University, Mosul, Iraq

Ama: Bu aratrma, 1990’dan 2019’a kadar kistik ekinokokkoza (CE) atfedilebilecek blgesel ve ulusal hastalk yknn yan sra epidemiyoloji ve hastalk kontrolne ilikin bilgileri, zellikle Halkn Orta Asya Blgeleri’ne vurgu yaparak gncellemeyi amalamaktadr. Yntemler: 1990’dan 2019’a kadar tm Orta Asya lkelerinde CE iin kresel, blgesel ve ulusal dzeyde morbidite, mortalite ve engellilie gre dzeltilmi yaam yllarn hesapladk ve kii bana GSYH ile CE’nin hastalk yk arasndaki ilikiyi analiz ettik. Bulgular: 2019 ylnda en fazla sayda CE olgusu Kazakistan’da kaydedildi [23986; %95 belirsizlik aral (); 19796; 28908]; zbekistan (41079; 18351; 76048); ve Tacikistan (10887; 4891; 20170) 9 lke arasnda yer alyor. CE’nin en byk ASIR’sine sahip lkenin Kazakistan (127,56; %95 UI: 105,34-153,8), zbekistan (123,53; %95 UI: 58,65-219,16) ve Tacikistan (121,88; 58,57- 213,93) olduu tahmin edilmektedir. Krgzistan, Tacikistan ve zbekistan CE olgularnn saysnda en byk artlar yaarken (srasyla %125, %97 ve %83), Grcistan, Kazakistan ve Ermenistan ise en byk dleri (%45, %8, %8 grd ve srasyla %3). Sonu: CE’nin neden olduu hastalk ykn azaltmak iin bulgularmz halk sal profesyonellerinin ve politika yapclarn maliyet-fayda giriimlerini tasarlamasna yardmc olabilir. CE’nin toplum zerindeki etkisini azaltmak iin blgenin endemik lkelerine daha fazla para verilmesi neriliyor. Ekinokokkoz, kistik, olumsuz salk etkileri, engellilik nedeniyle kaybedilen yaam yl, yan bir fonksiyonu olarak ortaya kma oran, yan bir fonksiyonu olarak lm orandr.

Facebook'ta Payla