Toxoplasma gondii (T. gondii); scakkanl hayvanlarn ounu ve insanlar enfekte edebilen, geni konak yelpazesine sahip zorunlu hcre ii apikompleksan bir parazittir. Bu parazit ile dnya nfusunun yaklak te biri enfektedir. Toksoplazmozis, immn sistemi salam bireylerde asemptomatik seyrederken, immn sistemi basklanm bireylerde ise ciddi klinik tablolara ve lmlere yol aabilmektedir. Parazit, insanlara kedi dksyla kontamine su ve gdalarn tketiminin yan sra i veya az pimi hayvansal rnlerle, konjenital enfeksiyon ve kan/organ nakliyle bulamaktadr. T. gondii, koyun, kei gibi iftlik hayvanlarnda da sklkla saptanmaktadr. Koyun ve keilerde parazit nedeniyle oluan klinik tablolar ve abortuslar dnya apnda byk ekonomik kayplar oluturmaktadr. Gnmzde, T. gondii’ye kar sadece koyunlarda kullanlabilen Toxovax (MSD, Yeni Zelanda) ticari as bulunmaktadr. Bu nedenle zararsz, kolay retilebilen, parazitin neden olduu kayplarn nne geilebilecek ve tm canllarda kullanlabilecek yeniliki T. gondii asna ihtiya duyulmaktadr. mmnoloji, molekler biyoloji, genetik, biyoteknoloji ve proteomik alanlarndaki gelimeler a almalarna yeni bak alar kazandrmaktadr. T. gondii’ye kar gelitirilen a almalar, yeni antijenlerin in vitro taramalar ve biyoinformatik analizler kullanlarak kefi, eitli ekspresyon sistemleri ve yeni adjuvant tiplerinin kullanm ile hz kazanmtr. Rekombinant protein alar biyoteknolojik alar olup eitli ekspresyon sistemlerinde hzl ve kolay retilmeleri, ok miktarda ve yksek saflkta rn elde edilebilirlii, maniplasyon kolayl ve hem hcresel hem de humoral immn yant uyarabilmeleri nedeniyle toksoplazmozise ynelik yaplan a almalarnda sklkla kullanlmaktadr. Biyoteknolojik yntemler kullanlarak gelitirilmekte olan bu alar toksoplazmozise kar koruyucu immn yant salamak iin umut vaat etmektedir. Bu derlemede, parazitin karmak yaam dngs, patogenezi ve konakta oluturduu humoral ve hcresel immn yantn yannda zellikle, parazite ynelik gerekletirilen rekombinant protein a almalar hakknda genel bir bak sunulmaktadr.
