Yzyllardr tedavide ve keyif verici amala kullanlan Hint keneviri veya esrar adyla bilinen “Cannabis sativa”, ieriinde kannabinoidler denilen bileenleri barndrmaktadr. Psikoaktif etkili tetrahidrokannabinol (THC), bu bitkinin temel bileenidir. Sedasyon, kognitif disfonksiyon, ksa sreli hafzada bozulma, zaman deerlendirmesinde deiiklik gibi etkileri olan esrar bitkisi (marihuana) yllardr uyuturucu ve keyif verici olarak yaygn biimde kullanlmaktadr. Son yllarda ise laboratuvar ortamnda retilen sentetik kannabinoidler (SK), giderek artan bir biimde kullanma girmitir. Bamllk potansiyeli olduka yksek olan bu bileikler 1990’l yllarda John William Huffman ve arkadalar tarafndan “JWH maddeleri” adyla sentezlenmitir. Gnmzde “Bonzai, Spice, K2, Jamaican Gold” gibi isimlerle bilinen maddeler, sentetik kannabinoidlerin bir solventte zlp eitli bitkisel karmlara pskrtlmesiyle elde edilmitir. Bu maddeler sigara, pipo ya da ay eklinde pazarlanmakta ve zehirlenme veya lmle sonulanan ciddi vakalara neden olmaktadr. Kannabinoidler insan vcudunda endojen olarak da bulunur ve immn sistem, itah, ar, zevk hissi, duygu durum ve hafza gibi eitli fizyolojik olaylarn dzenlenmesinde rol oynar. Endojen kannabinoidler araidonik asit metabolizmas rnleridir. 2-araidonil gliserol (2-AG) ve anandamid (araidonil etanolamid) gibi endojen kannabinoidler kannabinoid reseptrlerine (CB1 ve CB2) balanarak etki gsterir. Kannabinoidler ktye kullanlan maddelerden olmasnn yan sra eitli hastalklarn tedavisinde veya semptomlarn hafifletilmesinde de kullanlmaktadr. Gnmzde kanser kemoterapisinde bulant ve kusmay azaltmak, AIDS hastalarnda itah artrmak ve kronik ar tedavisine yardmc olmak amacyla FDA tarafndan onaylanm kannabinoid analoglar bulunmaktadr. Ayrca kannabinoid sistemin reglasyonunun nrodejeneratif hastalklarda, postmenopozal osteoporoz, kanser, obezite, diyabet, karacier hastalklar, kardiyometabolik komplikasyonlar, alkol-ila bamll gibi hastalklarda faydal olabileceini gsteren almalar bulunmaktadr.
