Pandemilerde genelde salk sistemleri, zelde ise salk profesyonelleri iin alma yk ve stresi belirgin derecede artar. Uzun mesai saatleri, arlaan alma ortam koullar, hasta saysyla birlikte toplumun beklenti ve kayglarndaki oalma ve de alanlarn kendilerinin hastalanma riskleri bir btn olarak salk alanlarnn genel psikososyal ilevselliine ve dayankllna etkide bulunur. Bu dnemlerde psikolojik incinebilirlik riski artan alanlara ynelik destekleyici psikososyal hizmet ve programlarn sunulabilmesi iin koruyucu faktrler ve risk faktrleri zerinde alma ihtiyac domaktadr. Bu derlemenin amac, pandemi dnemlerinde salk alanlarnn psikososyal saln etkileyen koruyucu faktrlerin ve risk faktrlerinin, yakn dnem salgnlarla ilgili (SARS, MERSCoV ve ounlukla Covid19 rneklerinde) literatr bilgilerine dayal olarak gzden geirilmesidir. nceleme, psikososyal deikenlerin deerlendirildii aratrmalarla snrlandrlarak yaplmtr. Salk alanlar pandemilerde, anksiyete, depresyon, travma sonras stres bozukluu gibi psikiyatrik bozukluklar ve tkenmilik gibi belirtileri toplumun geneline gre daha yksek dzeyde gsterebilmektedir. Pandemilerin psikososyal ynlerini inceleyen almalara gre, kadnlar ve hemireler daha fazla etkilenmektedirler. Hijyen koullarnn uygunluu, koruyucu ekipmanlara yeterli eriim, dengeli almadinlenme saatleri, pandemi ekip yeleri arasndaki sosyal ve duygusal destek ilikileri ve ynetim birimlerinden salanan destekleyici hizmetler koruyucu faktrler arasndadr. Salk alanlarnn stigmatizasyona kar korunmas ve toplumsal olarak desteklenmesi psikososyal salklarn korumada etkili olacaktr.
